ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੋਸਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੋਸਤੀ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਅਕਸਰ ਵੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੋਸਤੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਰਾਰਾਂ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੀਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰਾ (CPEC) ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚੀਨ ਦੇ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ (BRI) ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
CPEC ‘ਤੇ ਸੰਕਟ: ਚੀਨ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ
ਸੀਪੀਈਸੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੇਮ ਚੇਂਜਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਤੱਕ ਸਿੱਧੀ ਪਹੁੰਚ ਮਿਲੀ। ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ, ਜੋ ਕਿ CPEC ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਕਾਮਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ‘ਤੇ ਕਈ ਹਮਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ।
ਗਵਾਦਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਤਾ
ਸੀਪੀਈਸੀ ਦੇ ਢਿੱਲੇ ਪੈਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਚੀਨ ਨੇ ਗਵਾਦਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਫ਼ਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਭੰਡਾਰ ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਗਵਾਦਰ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਗਵਾਦਰ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਲੌਜਿਸਟਿਕ ਹੱਬ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਚੀਨ ਨੇ ਓਰਮਾਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਮੁਰੰਮਤ ਡੌਕ ਅਤੇ ਪਣਡੁੱਬੀ ਹੋਲਡਿੰਗ ਸਹੂਲਤ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਉਦਾਸੀਨ ਰਵੱਈਆ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਉਦਾਸੀਨ ਰਵੱਈਆ ਚੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਚੀਨੀ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਚੀਨੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਚੀਨੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕੋਈ ਠੋਸ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ। 2024 ਵਿੱਚ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਆਤਮਘਾਤੀ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਪੱਧਰੀ ਵਫ਼ਦ ਭੇਜਿਆ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
