ਟੈਕ ਨਿਊਜ. ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀਆਂ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਟੈਲੀਕਾਮ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (TRAI) ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। TRAI ਨੇ 12 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਪ੍ਰੈਫਰੈਂਸ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨਜ਼ (TCCCPR), 2018 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਖ਼ਤ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਣਚਾਹੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਚਾਰ (UCC) ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੋਧਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
TRAI ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ: ਮੁੱਖ ਬਦਲਾਅ
ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਹੁਣ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਲਈ 7 ਦਿਨ ਹੋਣਗੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ 3 ਦਿਨ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਂ ਮਿਲੇਗਾ।
ਸਪੈਮਰਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ
ਪਹਿਲਾਂ, ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਟੈਲੀਮਾਰਕੀਟਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ 30 ਦਿਨ ਮਿਲਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਾਂ ਘਟਾ ਕੇ ਸਿਰਫ 5 ਦਿਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਪੈਮਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਕਾਰਵਾਈ: ਪਹਿਲਾਂ, 7 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 10 ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਟੈਲੀਮਾਰਕੀਟਰ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ, ਸਿਰਫ਼ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 5 ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਸਪੈਮਰਾਂ ‘ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ।
ਨਵੀਂ ਨਿਯਮਾਵਲੀ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ
ਇਹ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਨਿਯਮ ਸਰਕਾਰੀ ਗਜ਼ਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹੀ 30 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਕੁਝ ਪ੍ਰਬੰਧ 60 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। TRAI ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਨੂੰ 13 ਅਗਸਤ, 2024 ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਅਣਚਾਹੇ ਟੈਲੀਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਡਿਸਕਨੈਕਟ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ
- ਸਪੈਮ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਅਗਸਤ 2024 ਵਿੱਚ 1,89,419 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ ਜਨਵਰੀ 2025 ਤੱਕ 1,34,821 ਰਹਿ ਗਈਆਂ।
- 1,150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਲੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।
- 18.8 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਕੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ?
ਜੇਕਰ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਕਾਲਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ। TRAI ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਹੈ।